Emoties, hoe moeten we daarop reageren?
Emoties
Ik weet niet hoe het jullie is vergaan maar ik was best verbaasd dat de kinderopvang en basisscholen ook weer dichtgaan. Dat had ik niet zien aankomen. Het voortgezet onderwijs had ik wel verwacht ook omdat ik al twee kinderen thuis heb vanwege de sluiting van hun middelbare school. Op het voortgezet onderwijs hier in de buurt liepen de besmettingen van leerkrachten en leerlingen op waardoor er al besloten was online les te geven.
De sluiting van kinderopvang en basisonderwijs is wel heel ingrijpend voor ouders. Behalve dat je de hele dag de kinderen om je heen hebt en geen moment hebt om op adem te komen moeten veel ouders het combineren met thuiswerken. Tijdens de eerste lockdown heb ik al geschreven over het thuis hebben van de kinderen en over de combinatie met werken.
Los van Corona krijg ik in mijn praktijk veel vragen van ouders over hoe ze moeten reageren op de (soms heftige) emoties van hun kind. Nu in deze tijd is dat misschien ook wel weer een veel voorkomende vraag?
Ik merkte thuis vooral de emotie, boosheid en onbegrip, over het sluiten van de scholen bij de kinderen die wij in huis hebben. (Wij bieden binnen ons gezin crisisopvang.) Hoewel er ook verschil in reactie was. Een van de kinderen was heel blij. Heerlijk! Maar een van de anderen was er zo verschrikkelijk boos om.
Hoe is dat bij jullie kinderen? Vinden ze het heerlijk niet naar school te hoeven? Of vinden ze het lastig om hun vaste ritme en structuur, het naar school gaan en vriendjes los te moeten laten?
In de vorige periode van thuisonderwijs hoorde ik van ouders dat hun kinderen vaak boos waren, op het schoolwerk, de situatie, op ouders en op veel meer dingen. Ook nu zou dat aan de hand kunnen zijn. De onverwachtse verandering, onbegrip, onzekerheid en het verliezen van hun normale leven roept emoties op, bij ons als ouders, maar ook bij kinderen.
Hoe ga je nu om met die boosheid en het verdriet van je kind? Misschien is er ook wel paniek of angst over hoe nu verder moet. Over het algemeen kunnen kinderen hun emoties moeilijk duiden en reguleren. Naar mate een kind ouder wordt lukt hen dat steeds beter. Het is een belangrijke vaardigheid en een proces om dat te leren. Wij hebben daar als ouder een belangrijke taak in om zelf te laten zien hoe we met emoties omgaan maar ook om ons kind te helpen dat te doen.
Kinderen kunnen zichzelf moeilijk kalmeren. Daarom hebben ze ouders nodig die niet mee gaan in de emoties maar kalm blijven. Kinderen weten het op zo’n moment even niet en als je als vader of moeder het ook niet weet dan brengt dat extra onzekerheid met zich mee. Het is voor kinderen fijn als hun ouders kalm blijven en uitstralen dat ze het weten, ze kunnen helpen en uit te stralen dat het goed komt.
Emoties geven informatie dat er iets aan de hand is, dat we iets oneerlijk, spannend of niet leuk vinden. Dat is belangrijke informatie en het is goed om dat te doorvoelen en te kijken welke actie er nodig is. Kinderen mogen gaan leren hun emoties te herkennen, te benoemen en weer te laten zakken (reguleren). Als je dat leert dan hoef je ook niet bang te zijn voor de emoties en heb je er de rest van je leven wat aan.
Op het moment dat kinderen heel boos, angstig of verdrietig zijn worden ze overspoelt door die emoties. Ze weten zich er vaak geen raad mee en kunnen de emoties moeilijk stoppen.
Je kan je kind helpen om te benoemen welke emotie je ziet of denkt dat het kind voelt. Dit noem ik ‘ondertitelen’. “Je bent echt heel boos, he?” Vaak krijg je dan een hartstochtelijk: “Jaa!” te horen. Heerlijk want het kind voelt zich begrepen. Na even toegestaan te hebben dat het kind boos gedrag heeft is het belangrijk dit te begrenzen door te zeggen dat we nu stoppen met boos te doen en vraag je je kind te vertellen over de emotie; woorden te geven aan wat het voelt. Waar ben je boos over? Wat vind je vervelend? Wat vind je er spannend aan?
We zijn vaak geneigd om daarna oplossingen te bieden, het tegen te spreken of te proberen het ‘om te denken’ maar dan gaan we te snel. Dat is niet wat ze in eerste instantie nodig hebben. Het is belangrijk om aan te sluiten door dingen te zeggen als: dat is ook vervelend en dat kan ik me voorstellen.
Je zult zien en ervaren dat de boosheid al zakt. Vaak is dit al even genoeg. Als het niet genoeg lijkt dan zou je daarna kunnen vragen of ze zelf ideeën hebben er mee om te gaan of een oplossing kunnen verzinnen. Je zult versteld staan hoe wijs ze zijn. Je kunt aangeven dat je hen zal proberen te helpen en te ondersteunen waar je kan en ondanks de beperkingen die er zijn dat jullie het beste ervan zullen maken. Vaak zie je na dit gesprek opluchting bij je kind en kan het weer verder.
Er zijn ook kinderen die in de emotie blijven hangen en zich er niet overheen kunnen zetten. Als je een kind hebt die blijft hangen in de boosheid of verdriet en bovenstaande werkt onvoldoende dan is het goed om de emotie te begrenzen. Door te zeggen: nu is het klaar, we hebben het erover gehad, nu gaan we iets kiezen wat je gaat doen. Door af te leiden en in actie te komen zie je vaak ook dat de emotie zakt.
Kijk ook eens bij de gratis materialen die je kan downloaden, misschien heb je er thuis iets aan?
